Piły ręczne do cięcia drzew dla arborystów

Artykuł w Drwal 08/2022

Piły do cięcia drzew zarówno te ręczne, jak i na wysięgnikach teleskopowych są niezbędnym wyposażeniem arborysty.

To jaką piłę wybierzemy zdecyduje w ogromnym stopniu o komforcie wykonywanej przez nas pracy.  Przynajmniej teoretycznie nie jest konieczny zakup profesjonalnych pił na początku naszej kariery, gdyż te nieco tańsze jak np. Husqvarna będą ciąć całkiem nieźle – przynajmniej w odniesieniu do swojego przedziału cenowego. Nieco sprawniejsze w cięciu mogą okazać się piły Fiskars, Stihl, Bahco, choć biorąc pod uwagę ich cenę zbliżającą się mocno do pił najwyższej jakości, być może warto nieco dołożyć do sprzętu już z najwyższej półki.

Co dość oczywiste piła ręczna powinna posiadać w zestawie kaburę z możliwością przypięcia jej do uprzęży, a dodatkowo także miłym faktem będzie możliwość zamocowania jej paskami do nogi, co jest rozwiązaniem wygodnym dla wielu użytkowników. Mocowanie kabury na nodze ułatwia dobywanie piły zwłaszcza w nietypowych pozycjach na drzewie, kiedy piła wisząca przy uprzęży mogłaby przed nami „uciekać”. Mocowanie kabury na sztywno do nogi sprawi, że piła zawsze będzie w spodziewanym miejscu by łatwo po nią sięgnąć. Mimo powyższych zalet piły ręcznej na nodze osobiście nie stosuję tego rozwiązania; po jego wypróbowaniu okazało się, iż kabura przypięta do nogi jest dla mnie dość niewygodna i irytująca, zwłaszcza w przypadku stawiania nogi w ciasnych rozwidleniach, o które zahaczała. Nie stosuję tego rozwiązania także dlatego, iż do swojej piły ręcznej zamocowany mam retraktor (samozwijalną linkę narzędziową), który wyłapuje piłę w razie jej wypadnięcia z ręki. Rozwiązanie to jest bardzo wygodne, gdyż poza awaryjnymi sytuacjami, w których możemy rzucić piłę i łapać lecącą gałąź (tak nie robimy ;)), możemy po wykonaniu cięcia przewiesić na chwilę piłę przez wolne rozwidlenie, schwycić ucięty urobek, zrzucić go i dopiero na spokojnie odłożyć piłę do kabury lub też ciąć dalej. No ale dość pitu pitu przechodzimy do konkretnych pił ;). Opiszę najbardziej profesjonalne piły ręczne japońskiego producenta Silky, z którymi miałem styczność. Tu jeszcze zaznaczę, iż często piły ręczne występują w wersji ostrzem prostym lub wygiętym, gdzie to drugie zwiększy siłę przyłożenia ostrza i tym samym podniesie ergonomię naszej pracy, dlatego takie właśnie są najczęściej wybierane przez arborystów.

Piła ręczna Silky Zubat czyli jeden z najbardziej powszechnych modeli i jednocześnie mój ulubiony. Brzeszczot wygięty występuje w długości 240 – 390mm, jednak najczęściej wybierany przez arborystów rozmiar to 330/7.5. Przy długości ostrza występuje zawsze parametr określający wielkość uzębienia: 330/7.5, 330/10, 330/5.5. Pierwszy wymiar to właśnie długość ostrza, drugi zaś określa ilość zębów tnących na 30mm brzeszczotu, czyli tym samym ich wielkość. Standardowa wielkość zęba w przypadku Zubata to 7.5. Uzębienie 5.5 będzie największe i dobrze sprawdzi się w przypadku cięcia świeżego miękkiego drewna, natomiast uzębienie 10 posłuży lepiej do cięcia suchych gałęzi i pozwoli nam na uzyskanie lepszego efektu cięcia pozostawiając je gładszym. Nie jest niestety tak, jak to kiedyś myślałem, że większy ząb to i cięcie będzie szybsze, niestety.. Grubość brzeszczotu  1,4mm czyni go stosunkowo elastycznym. Na jego końcu umieszczony jest niewielki ząb; jest on na tyle mały, że raczej nie posłuży nam do łamania gałęzi, ale sprawi, że brzeszczot nie będzie podczas pracy wyjeżdżał ze strefy cięcia – dotyczy długości 300, 330 i 390mm.

Piła posiada w zestawie bardzo wygodną i wytrzymałą kaburę z tworzywa, która stworzona jest dla osób praworęcznych. Na dole posiada otwór do odprowadzania trocin, a po bokach miejsca do przełożenia pasków i przypięcia do nogi. W nowszym modelu kabury została ona wyposażona w rolki prowadzące, dzięki czemu łatwiej wkłada się piłę; dodatkowo blokują one uchwyt tak by piła nie mogła przypadkowo wypaść. Na górze kabury umiejscowiony jest element pozwalający na podpięcie piły karabinkiem do uprzęży wyposażony dodatkowo w zatrzaskową klamrę (może to być przydatne w przypadku gdy kaburę przypniemy do uprzęży skręcanym ogniwem i chcemy ją odczepić np. wykonując prace naziemne). Rękojeść wykonana jest z dobrze przyczepnej gumy zapewniającej doskonały chwyt. Cała piła jest bardzo zgrabna i poręczna. Silky Zubat, a konkretnie różne jego wersje, jest ze mną od prawie 8 lat i w najbliższym czasie nie zamierzam tego zmieniać. Oczywiście nawet tak doskonałej jakości ostrza nie wytrzymują tak długo, ale jak to w przypadku wielu modeli producent daje nam możliwość wymiany samego brzeszczotu, co przy częstej pracy zwykle następuje co 12-18 miesięcy. Możemy także próbować ostrzyć zużyty już brzeszczot samodzielnie – tu także producent zapewnia nam dedykowany pilnik Silky. Biorąc jednak pod uwagę jego cenę oraz fakt, iż efekt nie będzie tak zadowalający jak fabryczne laserowe ostrzenie, ani tak długotrwały jest to rozwiązanie rzadko stosowane. Waga piły z kaburą 525g – Zubat 330/7.5.

Piła ręczna Silky Sugoi to drugi najpowszechniejszy model wybierany równie często jak Zubat. Wersja podstawowa to 360/6.5-5.5 – tu uzębienie jest zmienne na długości ostrza, z przodu zęby są nieco większe. Poza standardową długością występują także wersje 330 oraz 420mm. Brzeszczot jest wygięty a jego grubość to 1,7mm, co sprawia, iż jest nieco sztywniejszy od Zubata i w przeciwieństwie do niego tu ząb na końcu jest znacznie większy i z powodzeniem posłuży do obłamywania mniejszych gałęzi – dotyczy długości 330 i 360mm (przy ostrzu długości 420mm ząb jest bardzo niewielki). Rękojeść także jest wykonana z gumy jednak jest większa a także dodatkowo karbowana, więc bardzo dobrze leży w dłoni. Cała piła sprawia wrażenie solidniejszej od Zubata, choć przez to nieco bardziej topornej – w moim odczuciu nie ma takiej zgrabności jak Zubat. Przez swój nieco większy rozmiar dobywanie piły ręcznej przyczepionej do uprzęży może być mniej wygodne, chyba że jest przypięta po przeciwnej stronie. Silky Sugoi także posiada kaburę dla osób praworęcznych wykonaną z żółtego tworzywa z możliwością montażu na nodze przy pomocy pasków – które to w tym modelu producent daje nam gratis. Piła z pewnością świetnie sprawdzi się przy cięciach większej średnicy,  choć do precyzyjniejszych prac może być już mało wygodna. Zasada działania i wygoda kabury wygląda tak samo jak w przypadku Zubata. Waga piły z kaburą 580g – Sugoi 360/6.5-5.5.

Piła ręczna Silky Tsurugi - tutaj już mamy do wyboru ostrze proste lub gięte, jak już ustaliliśmy to drugie jest lepsze, choć proste ostrze będzie dobrym wyborem przy drobnych, precyzyjnych pracach ogrodniczych, umożliwiając nam łatwiejsze dojście do odcinanych gałęzi. Tsurugi posiada znacznie węższe ostrze od powyższych modeli, a jego grubość w zależności od konkretnego modelu wynosi 1.4 – 1.6mm. Ząb na końcu ostrza w przypadku ostrzy giętych niewielki – podobnie jak w Zubat. Najczęściej wybierany przez arborystów model to 330/7.5 choć występują także inne: 210, 270, 375mm z różną wielkością zębów. Rękojeść gumowa i wygodna, choć w przeciwieństwie do powyższych nie jest skręcana śrubami, a składa się z dwóch części składanych razem na uchwycie ostrza. Cała piła jest lekka i bardzo filigranowa, przez co operowanie nią w koronie jest niezwykle wygodne i docenia to co raz więcej arborystów. Wyposażona w kaburę wykonaną z aluminium także z rolkami prowadzącymi i blokującymi piłę. Tutaj dla odmiany występują także wersje kabury dla osób leworęcznych. Waga piły z kaburą 460g – Tsurugi Curve 330/7.5.

Silky w swojej ofercie posiada jeszcze mnóstwo modeli i nie sposób opisać je wszystkie. Powyższe jednak są najczęściej wybieranymi modelami wśród polskich arborystów. Pamiętajmy by zgodnie z  zaleceniami producenta należycie dbać o piłę ręczną i zawsze po pracy wycierać ostrze do sucha i przechowywać w suchym miejscu. I pamiętajcie, Silky gryzą! Mnie apteczka przy uprzęży przydała się kilka razy w życiu - za każdym razem chwilę po wymianie ostrza w Zubacie ;)