Artykuł Drwal 01/2022

Urządzenia Fakopp do diagnostyki drzew

Jednymi z wielu dostępnych na rynku specjalistycznych aparatur do badania drzew są urządzenia marki Fakopp.

W związku z intuicyjnym panelem i prokonsumenckim podejściem producenta stały się one bardzo popularne. Arboryści na całym świecie od lat zgłębiają wiedzę na temat drzew. Mnogość czynników wpływających na biologię i fizjologię tych potężnych roślin rodzi wiele tajemnic, które pozostają wciąż do rozwiązania. W ciągu kilkudziesięciu lat powstało wiele grup i organizacji zajmujących się poszerzaniem wiedzy na temat wytrzymałości drzew. W dużej mierze było to zdeterminowane odwiecznym konfliktem między ludzką ekspansją i tworzoną infrastrukturą a przyrodą. Głównym celem było określenie wytrzymałości drzew rosnących w otoczeniu siedlisk ludzkich.

Wizualizacja wnętrza pnia - Tomograf akustyczny ArborSonic 3D

Tomograf soniczny ArborSonic 3D to mocno rozpowszechnione urządzenie, umożliwiające szybką diagnostykę pni drzew pod kątem wytrzymałości na złamanie. Tworząc wiele tomografów badanych warstw pnia drzewa, możemy zbudować model 3D jego wnętrza i określić wytrzymałość każdej z poszczególnych warstw na zadaną siłę wiatru. Dzięki temu jesteśmy w stanie „zajrzeć” do środka drzewa. Trzeba przyznać, że wygenerowany w programie wielobarwny model 3D robi wrażenie. Musimy jednak być świadomi zakresu badanego obszaru drzewa. Urządzenie to bowiem określa wytrzymałość badanej warstwy (na danej wysokości), a nie całego drzewa. Tutaj do akcji musi wkroczyć doświadczenie osoby prowadzącej analizę. Przed wykonaniem badania aparaturą trzeba określić w trakcie diagnostyki VTA (Visual Tree Assesment) punkty, które naszym zdaniem wymagają dogłębnego zbadania i przeliczenia. Bez doświadczenia i nabytego wyczucia w zakresie diagnostyki drzew możemy błędnie ocenić jego bezpieczeństwo dla otoczenia.

Próba obciążeniowa - Pulling Test

ArborSonic to ciekawe urządzenie, ale moim zdaniem powinno służyć jedynie jako narzędzie pomocnicze przy badaniu obciążeniowym metodą elasto-inclino. Badanie Pulling-Test jest znacznie bardziej wymierne niż tomograf soniczny. Elastometr analizuje pracę włókien drzewa w trakcie symulacji obciążenia, natomiast inklinometry – wychylenie bryły korzeniowej oraz zabezpieczają całe badanie przed zbytnim wychyleniem drzewa lub wyrwaniem. Brzmi to całkiem prosto, prawda? Niestety jednak musimy włożyć sporo wysiłku i doświadczenia, aby owe czujniki właściwie rozmieścić. Pamiętajmy, że pień drzewa nie jest jednorodną strukturą, trzeba go odpowiednio „czytać”, aby zrozumieć, gdzie są jego słabe punkty, mogące być katalizatorem złamania czy wykrotu, a następnie osadzić tam odpowiednio czujniki. Niewłaściwie rozmieszczone nie dadzą nam wiarygodnego wyniku, a źle usytuowane inklinometry nie zabezpieczą drzewa w trakcie badania przed wykrotem. W kwestii odpowiedniego umieszczenia elastometrów na pniu sprawdza się tomograf soniczny, który pokaże, gdzie mamy najsłabsze punkty pnia. Przy instalacji inklinometrów już nie pomoże żadne urządzenie. Sami musimy osadzić czujniki tak, aby oddawały realny wynik naszej ewaluacji. Nieprawidłowo zamieszczone inklinometry, np. osadzone w zgniliźnie lub pęknięciu, mogą nie dawać prawidłowych odczytów, a tym samym nie zabezpieczać całego badania. Skutkiem tego może być wykrot drzewa podczas próby obciążeniowej.

Wykrywanie korzeni - Root Detector

Kolejnym pomocniczym urządzeniem jest Root Detector. To urządzenie służące do wykrywania obecności korzeni w odległości maks. 3 m od pnia drzewa. Urządzenie informuje jedynie o obecności korzenia w badanej strefie gleby, nie daje natomiast żadnych danych, które mogłyby pomóc w określeniu statyki drzewa. To urządzenie może być bardzo użyteczne w sytuacji, gdy planujemy inwestycję rewitalizacji istniejących ścieżek parkowych. Możemy określić, czy owa inwestycja może negatywnie wpłynąć na system korzeniowy rosnących tam drzew. Dzięki temu profesjonalni projektanci będą mogli dopasować rodzaje zastosowanych nawierzchni. Częstym rozwiązaniem, jeśli pojawi się kolizja z systemem korzeniowym, jest zastosowanie kładki czy też podestów na fundamentach wielopunktowych lub legarach opartych na starej ścieżce (podbudowie).

Mateusz Sahs